Russische schaduwvloot: 900 schepen bedreigen de Oostzee!
De Russische schaduwvloot: tussen ontoereikende verzekeringen en EU-sancties - veiligheidsrisico's en milieuproblemen in beeld.
Russische schaduwvloot: 900 schepen bedreigen de Oostzee!
In de context van de huidige geopolitieke ontwikkelingen is de Russische “schaduwvloot” opnieuw het middelpunt van de internationale aandacht geworden. Deze geheime vloot, die naar schatting uit ongeveer 900 oude, niet-geregistreerde schepen bestaat, is vermoedelijk ontworpen om het westerse olie-embargo te omzeilen dat is opgelegd als gevolg van de oorlog in Oekraïne. Deze informatie wordt bevestigd door de Franse admiraal Benoit de Guibert, die benadrukt dat dagelijks ongeveer tien van deze schepen in het Engelse Kanaal worden gemonitord. Uit het scheepsregister blijkt dat veel van de genoemde schepen vaak niet voldoende verzekerd zijn, wat aanzienlijke veiligheidsrisico's met zich meebrengt, waaronder de dreiging van milieurampen.
Het probleem van de ‘schaduwvloot’ beperkt zich niet alleen tot Rusland, maar omvat ook andere staten zoals Iran en Noord-Korea. Deze vloot profiteert van de liberaliteit van het internationale maritieme recht en het gebrek aan transparantie in het mondiale maritieme verkeer, wat monitoring veel moeilijker maakt. Hoewel er verschillende schattingen bestaan over het aantal schepen – de Estse minister van Defensie zegt ongeveer 500, Greenpeace zegt ongeveer 200 – staat de noodzaak van maatregelen tegen deze vloot buiten kijf.
EU-sancties en nieuwe maatregelen
In het licht van deze ontwikkelingen is de Europese Unie van plan de lijst van schepen die Rusland gebruikt om olie te vervoeren, uit te breiden met 77 schepen als onderdeel van de 18e ronde van sancties. Duitsland en Zweden hebben al nieuwe maatregelen genomen om de controles op tankers met onvoldoende verzekering te verscherpen. Vanaf 1 juli 2025 wordt aan tankerbemanningen gevraagd naar hun verzekeringsdekking tegen schade door olierampen. Afwijkingen worden in heel Europa waargenomen en kunnen leiden tot mogelijke sancties.
Federaal Transportminister Patrick Schnieder benadrukt de urgentie van het verkrijgen van een compleet beeld om effectieve maatregelen te kunnen nemen. Dit initiatief is vooral relevant omdat ruim een dozijn schepen ondanks het EU-verbod Russische ruwe olie rechtstreeks aan Europese havens blijven leveren. Uit onderzoek van Report Mainz blijkt dat het risico op een olieramp in de drukke wateren van de Oostzee toeneemt. Milieuactivisten, zoals Greenpeace-activiste Nina Noelle, gebruiken GPS-trackingapparatuur om de verspreiding van een potentiële olievlek in de Oostzee te onderzoeken.
Scheepsbewegingen in de Oostzee
Volgens de rapporten is het aantal tankers dat Russische ruwe olie door de Oostzee vervoert, sinds het begin van de oorlog in Oekraïne toegenomen. Greenpeace documenteert dat in 2023 bijna 1.000 olietankers door de Oostzee zijn gevaren, wat het hoogste aantal is. Vergeleken met de eerste zeven maanden van 2021, toen er slechts 290 tankers werden geregistreerd, is er sprake van een alarmerende toename van de activiteit. Een deel van deze vloot schendt duidelijk de EU-sancties, die sinds maart 2023 de verzending van Russische ruwe olie per schip naar de EU verbieden.
Voorbeeldtransporten, zoals de tanker ‘Calida’, die op 23 augustus 2024 uit Ust-Luga vertrok en op 11 september 2024 in Augusta, Italië, aankwam, illustreren de uitdagingen van het monitoren van deze vloot. Uit satellietgegevens blijkt dat veel van deze schepen in Russische havens laadden en hun diepgang verminderden nadat ze in EU-havens waren aangekomen om mogelijke controles te misleiden.
De Europese Commissie wijst erop dat het toezicht op sancties de verantwoordelijkheid is van de lidstaten. Niettemin laat de huidige situatie zien dat samenwerking en coördinatie tussen de EU-lidstaten, inclusief de Duitse federale overheid, dringend nodig is. De federale regering is van plan meer olietankers te sanctioneren en onderhoudt nauw contact met de G7- en EU-partners.
De situatie rond de Russische schaduwvloot blijft gespannen en internationale gemeenschappen staan voor de uitdaging om effectieve maatregelen te nemen om zowel de economische als de ecologische risico's te minimaliseren.
Meer informatie vindt u in de artikelen van Kwik En dagelijks nieuws.