AHV populaire initiatieven: Financieel expert analyseert herverdelingseffecten en intergenerationele rechtvaardigheid. Welke invloed hebben de initiatieven op de pensioenen en pensioenvoorzieningen?

AHV populaire initiatieven: Financieel expert analyseert herverdelingseffecten en intergenerationele rechtvaardigheid. Welke invloed hebben de initiatieven op de pensioenen en pensioenvoorzieningen?

Volgens een rapport van www.nzz.ch staat Zwitserland op het punt om op 3 maart naar de stembus te gaan, waar over twee populaire AHV-initiatieven zal worden gestemd. Het centrale vraagstuk hier is de vraag hoe de verdelingseffecten van pensioenen moeten worden vormgegeven. De AHV is een extreem populaire sociale zekerheidsregeling, maar daarachter schuilen enorme subsidies voor gepensioneerden. Ongeveer 40 procent van de totale uitgaven van 50 miljard frank per jaar wordt momenteel gesubsidieerd, hoewel dit bedrag naar verwachting zal blijven stijgen. Extra subsidies komen in de vorm van bijdragen van hoogverdieners, die feitelijk als belasting dienen en de pensioenen van anderen subsidiëren.

De twee AHV-initiatieven verschillen aanzienlijk qua strekking. De één pleit voor een verhoging van de AHV-pensioenen, terwijl de ander een geleidelijke verhoging van de pensioenleeftijd voorstelt. De AHV-pensioenen zijn echter niet duurzaam gefinancierd en dreigen volgens federale prognoses vanaf 2031 in de rode cijfers te belanden. Dit resulteert in enorme financiële gaten die moeten worden opgevuld. Dit kan worden gedaan door de jaarlijkse pensioenen te verlagen, de pensioenleeftijd te verhogen, de belastingfinanciering te verhogen of de loonbijdragen te verhogen.

Een verhoging van de pensioenen zou de herverdeling van boven naar beneden vergroten, terwijl tegelijkertijd ook de herverdeling van jong naar oud zou toenemen. Omgekeerd zou het verhogen van de pensioenleeftijd de herverdeling van jong naar oud vergroten, maar de herverdeling van boven naar beneden vertragen. Het pensioenbeleid wordt daardoor gekenmerkt door verborgen herverdelingen die moeilijk te doorgronden zijn.

Uit mijn analyse blijkt dat de AHV twee belangrijke herverdelingskanalen heeft: het ene gaat van hoogverdieners naar laagverdieners, terwijl het andere herverdeelt van jong naar oud. De financiering van het vakbondsinitiatief om de pensioenen te verhogen zou hoge kosten met zich meebrengen, terwijl het verhogen van de pensioenleeftijd ook problemen met zich meebrengt. Financiering via loonbijdragen zou de herverdeling van jong naar oud en van boven naar beneden maximaliseren en is daarom de voorkeursoptie van sommigen ter linkerzijde.

Over het geheel genomen wordt Zwitserland geconfronteerd met de uitdaging om de AHV duurzaam te financieren en tegelijkertijd de herverdelende gerechtigheid te handhaven. Het valt nog te bezien hoe de kiezers op 3 maart over de twee initiatieven zullen stemmen en welke impact dit zal hebben op de financiële sector.