Gemeentelijke financiële crisis: recordtekort van 24,8 miljard euro!

Gemeentelijke financiële crisis: recordtekort van 24,8 miljard euro!

De financiële situatie van gemeenten in Duitsland wordt steeds kritieker. In 2024 vertoonden de gemeentelijke begrotingen een financieringstekort van 24,8 miljard euro, het hoogste tekort sinds de hereniging. Ter vergelijking: het tekort bedroeg eind 2023 slechts 6,6 miljard euro. Deze drastische stijging is vooral te danken aan de exploderende sociale uitgaven, die met bijna 12% stegen en nu een groot deel van de gemeentelijke uitgaven uitmaken. Naast de sociale uitkeringen stegen ook de personeelskosten met bijna 9%, terwijl de belastinginkomsten slechts met 1,5% stegen, wat de financiële problemen verder verergerde. kommunal.de meldt dat in de eerste helft van 2024 al een stijging van het tekort van 10 miljard euro ten opzichte van het voorgaande jaar werd opgetekend.

De uitgaven in de gemeentelijke kern- en extra begrotingen stegen met 12,6% op jaarbasis, maar de inkomsten groeiden slechts met 7,6%. Dit had tot gevolg dat 6,2% van de uitgaven niet door de reguliere inkomsten werd gedekt, waardoor gemeenten hun toevlucht moesten nemen tot reserves en leningen. De Duitse Vereniging van Steden omschreef de financiële situatie als “catastrofaal” en riep op tot een hervorming van het financiële systeem. Helmut Dedy, algemeen directeur van de vereniging, waarschuwde dat de gemeenten het tekort niet op eigen kracht kunnen compenseren. De Duitse Districtsvereniging roept ook op tot alomvattende hervormingen op het gebied van de financiële distributie.

Uitdagingen en kosten

Een belangrijke oorzaak van het tekort zijn de sociale uitkeringen, die met 11,7% stegen tot 84,5 miljard euro. Opvallend zijn vooral de stijgingen van de burgeruitkeringen en de sociale bijstand, die elk met 12,4% of 21,1 miljard euro stegen. Ook de uitgaven aan kinder- en jeugdzorg stegen met 17,1% naar 18,3 miljard euro, terwijl de integratiehulp met 13,6% groeide naar 22,7 miljard euro. Deze hogere uitgaven stellen gemeenten voor enorme financiële uitdagingen.

De personeelskosten bedragen nu 88,1 miljard euro, wat sterk werd beïnvloed door loonstijgingen en een toename van het aantal werknemers. Geconfronteerd met een investeringsachterstand van 215,7 miljard euro – waarvan ruim de helft betrekking heeft op scholen en weg- en transportinfrastructuur – voelen de burgemeesters zich onder druk. 70% van hen ziet financiële problemen als de meest dringende uitdaging, terwijl 85% de stijgende sociale uitgaven als een groot probleem ziet.

Vooruitzichten en mogelijke oplossingen

Voor de komende jaren wordt tussen 2025 en 2029 een daling van de belastinginkomsten met 27,2 miljard euro voorspeld. Dit levert ernstige problemen op voor gemeenten, omdat ze tegelijkertijd worden geconfronteerd met een enorm tekort aan geschoolde arbeidskrachten – er is momenteel een tekort van 570.000 werknemers bij lokale besturen. In de komende twintig jaar zullen 937.100 werknemers de publieke sector verlaten, wat de situatie verder zou kunnen verergeren.

In deze context zal op 27 en 28 augustus 2025 in Göttingen de lezing ‘Finance 2025’ plaatsvinden, waarbij maximaal 40 deelnemers zullen deelnemen aan drie paneldiscussies en negen keynotes. De onderwerpen van het discours omvatten onder meer dubbel boekhouden, integratiehulp, investeringsvermogen, onroerendgoedbelasting C en het veiligstellen van liquiditeit en aantrekkelijkheid voor werkgevers. Het doel van het discours is het ontwikkelen van oplossingen en netwerken voor de uitdagingen op het gebied van gemeentelijke financiën.

De huidige crisis wordt gezien als het resultaat van vijf structurele trends: demografische verandering, een toename van taken zonder connectiviteit, gefragmenteerde financieringslogica, verdringing van investeringen door verplichte uitgaven, en een tekort aan geschoolde werknemers. Om deze uitdagingen het hoofd te bieden zijn fundamentele hervormingen en heroriëntaties in het financiële beleid noodzakelijk. zdf.de heeft deze ontwikkelingen eveneens opgepakt en benadrukt de urgentie waarmee gemeenten vertrouwen op draagvlak en adequate financieringsmodellen.