Deficyt budżetowy we Fryzji: Gdzie jest pomoc finansowa?

26 stycznia 2025 r. większość w radzie okręgu Fryzji, składająca się z SPD, Zielonych i FDP, przyjęła projekt budżetu, który ma być przeznaczony na inwestycje w szkoły, szpitale i projekty infrastrukturalne. Projekt ten przewiduje jednak oczekiwany deficyt na poziomie około 44,9 mln euro na rok 2025. Głównymi przyczynami tego deficytu są rekompensaty strat dla klinik we Fryzji oraz zwiększony przydział zadań.

Jannes Wiesner, rzecznik ugrupowania SPD, zwraca uwagę, że źródłem problemów jest strukturalne niedofinansowanie gmin. Co roku gminy otrzymują dodatkowe zadania, które nie są odpowiednio finansowane przez rząd stanowy i federalny. Sytuacja ta powoduje strukturalną nierównowagę pomiędzy ciężarem zadaniowym i wydatkowym gmin, na których spoczywa 25% zadań krajowych, a ich udział w dochodach podatkowych wynosi jedynie 14%.

Żądania lepszej współpracy

Gerhard Ratzel, przewodniczący grupy parlamentarnej FDP, podkreśla potrzebę lepszej współpracy miast, gmin i powiatów oraz krytykuje brak porozumienia w sprawie ważnych projektów, takich jak rozbudowa syren. Wiesner wyraża także obawy dotyczące obecnego projektu federalnego i stanowego hamulca zadłużenia, który nie uwzględnia poziomu lokalnego. Gminy potrzebują odpowiedniego minimalnego poziomu finansów, który można by ewentualnie zapewnić poprzez zwiększenie ich udziału w podatku od sprzedaży.

W dalszym kontekście rząd federalny podaje, że projekt budżetu na 2025 r. został zatwierdzony 5 lipca 2024 r. Dyskusja w rządzie planowana jest na 17 lipca 2024 r. Projekt ten obejmuje także inicjatywę wzrostową oraz budżet uzupełniający, który obejmuje dodatkowe jedenaście miliardów euro pożyczek, głównie ze względu na zwiększone koszty związane z ustawą o OZE i pieniędzmi obywateli.

Hamulec zadłużenia będzie przestrzegany, planowane są ulgi podatkowe takie jak likwidacja zimnej progresji, podwyżka zasiłku na dziecko oraz podwyżki zasiłków na dzieci i ulg podstawowych. Gminy borykają się jednak z dramatyczną sytuacją finansową i spodziewają się ujemnego salda finansowania w wysokości -13,2 mld euro na 2024 rok. Nie można przewidzieć perspektywy poprawy sytuacji finansowej gmin w kolejnych latach.

Przyczyny tego niedofinansowania są różnorodne i obejmują rosnące wydatki spowodowane inflacją, większą liczbę spraw, obciążenia w sektorze społecznym i wysokie układy zbiorowe. Planowana ulga podatkowa przyniesie gminom pełny roczny wpływ na poziomie -1,8 miliarda euro. Dodatkowo inicjatywa rozwojowa zakłada wydłużenie do 2028 roku degresywnej stawki amortyzacji majątku ruchomego, co będzie skutkować dalszym ograniczeniem dochodów gmin. Uważa się, że konieczna jest rekompensata strat podatkowych, na przykład poprzez rezygnację z podatku handlowego.