Suche
Mein Konto
Er is nog geen einde in zicht aan het woningtekort in Duitsland. De situatie wordt steeds erger, vooral in de grootstedelijke gebieden. In Berlijn worden bijvoorbeeld elk jaar ongeveer 13.000 nieuwe appartementen gebouwd – met een toestroom van 65.000 mensen per jaar. Maar voor de meeste mensen is het huren of zelfs kopen van een appartement slechts een droom waarvan ze niet langer geloven dat deze zal uitkomen na vele mislukte zoektochten naar een appartement. Naast het tekort aan aanbod spelen ook de gestegen prijzen en vooral de hoge rente een grote rol: voor veel woningcorporaties staat een investering in de woningbouw óf niet meer in het begrotingsplan óf de huurprijzen zouden zodanig moeten worden verhoogd dat dit voor een normaal huishouden niet meer haalbaar is. Kwesties als armoede op oudere leeftijd, problemen voor jonge gezinnen of belemmering van de immigratie van geschoolde werknemers zijn de concrete gevolgen.
De situatie op het platteland is anders dan in Berlijn of andere grote steden. Hier melden verhuurders dat ze geen huurders kunnen vinden voor de beste appartementen – bijvoorbeeld in de Beierse regio – ook al is, in tegenstelling tot Berlijn, de infrastructuur, bijvoorbeeld op het gebied van kleuterscholen, uitstekend.
Tim-Oliver Müller, directeur van de Hoofdvereniging van de Duitse Bouwnijverheid, zei tegen de Berliner Zeitung: “Met de huidige vastgoedprijzen en bouwrentetarieven zou iemand die een appartement van 80 vierkante meter in een grote stad wil kopen tussen de 8.000 en 10.000 euro netto per maand moeten verdienen. Niemand kan dat betalen.”
De cijfers zijn zorgwekkend: in de woningbouw waren de orders in augustus 2022 in reële termen al met 23,8 procent gedaald en in augustus van dit jaar opnieuw met 6,5 procent gedaald, volgens cijfers die woensdag zijn gepubliceerd door het Federaal Bureau voor de Statistiek voor de Bouwnijverheid. In de eerste acht maanden van dit jaar lag de omzet in de bouw in reële termen 4,0 procent lager dan in dezelfde periode vorig jaar, en in de woningbouw zelfs 10,8 procent. Er is geen verbetering in zicht. Tim-Oliver Müller: “De situatie op de woningmarkt wordt nog veel erger. Omdat bouwprojecten eerst goedgekeurd moeten worden voordat er orders binnenkomen, en het aantal goedkeuringen al maanden daalt. Volgend jaar zal de politieke doelstelling van 400.000 nieuwe appartementen dus nog lang niet gehaald worden en zullen er naar verwachting nog geen 200.000 appartementen gebouwd worden.”
Müller bekritiseert de passiviteit van de federale regering en beschuldigt haar ervan de verkeerde prioriteiten te stellen: "Ik begrijp niet hoe de staat aan zoveel dingen geld kan uitgeven, maar dreigt te falen in een kwestie die tot een ernstige sociale crisis kan leiden - terwijl het fundamentele recht op huisvesting niet langer kan worden gegarandeerd." Kennelijk hebben de meest recente crisisgesprekken niets opgeleverd: “Vier weken na de bouwtop met de federale overheid hebben we nog geen concreet signaal gekregen over hoe het verder moet. Dat begrijp ik niet”, aldus verenigingsleider Müller.
De sector heeft duidelijke ideeën over hoe het komende jaar enige verlichting van de noodsituatie kan worden bereikt. Müller: “We hebben een renteverlagingsprogramma van KfW nodig voor gebouwen met de EH55-norm om alle reeds goedgekeurde projecten die vandaag al op de plank liggen, aan te kunnen pakken.” Het hoofd van de vereniging is ervan overtuigd: “Als er leningen zouden zijn met twee procent rente voor woningbouwprojecten, zouden er het komende jaar tienduizenden appartementen meer gebouwd kunnen worden en zouden er huurprijzen kunnen worden gemaakt van 10 tot 12 euro in plaats van 20 euro per vierkante meter.”
Müller ziet behoefte aan politieke actie omdat bedrijven zich anders zouden afkeren van de woningbouw vanwege een gebrek aan economische vooruitzichten: “De bouwsector doet het niet slecht, maar de woningbouw doet het slecht. Als er geen appartementen worden gebouwd, dan gaan bouwbedrijven en ambachtslieden zich op andere terreinen richten, zoals renovatie of infrastructuur. Er is genoeg te doen.”
Het Federale Bureau voor de Statistiek publiceerde een aanzienlijke stijging van de orders voor de gehele bouwsector: in augustus lagen de binnenkomende orders 10,8 procent boven het niveau van de maand ervoor, en vergeleken met het voorgaande jaar was er zelfs een reële stijging van 17,5 procent. Tim-Oliver Müller legt uit dat de huidige economische indicatoren voor de bouwsector in context moeten worden gezien: “Deze positieve ontwikkeling in de binnenkomende orders is goed, maar kan alleen worden toegeschreven aan enkele grote projecten in de spoorwegbouw. Dit is positief voor spoorwegbouwbedrijven, maar kan en mag niet verhullen dat de binnenkomende orders in de woningbouw nog steeds dalen.”
De stijging in de belangrijkste bouwsector is enerzijds het gevolg van de reële verdubbeling van de orders in de civiele techniek – waartoe vooral de spoorwegen behoren – en anderzijds van een statistisch basiseffect: de binnenkomende orders daalden immers met 15,6 procent in dezelfde maand van het voorgaande jaar (augustus 2022). “De dalingen worden alleen maar zwakker door de statistische effecten, niet omdat de bodem in de woningbouw is bereikt of omdat er genoeg maatregelen zijn genomen door de politiek om de zaken eindelijk om te draaien”, vat Müller de situatie samen in een verklaring van de vereniging. “Voor de gehele bouwsector is er – ondanks de goede ontwikkeling in de civiele techniek – nog steeds sprake van een reële orderdaling van 7,6 procent over de eerste acht maanden”, zegt Müller. “Het is dan ook niet verwonderlijk dat de verkopen in augustus pas echt stagneerden ten opzichte van het toch al slechte cijfer van vorig jaar.”
Dat de omzet in de bouwsector niet nog slechter was, heeft ook te maken met statistische effecten; Sinds april 2022 worden er immers reële omzetdalingen gerapporteerd.