Finansowy stress test: 100 miliardów dla Bremy, Saksonii i BW – ryzyko czy szansa?

Finansowy stress test: 100 miliardów dla Bremy, Saksonii i BW – ryzyko czy szansa?

W kontekście nowo wprowadzonych regulacji dla krajów związkowych wiosną uchwalono nowelizację Ustawy Zasadniczej, która umożliwia im ponowne zaciąganie regularnych pożyczek. Dzieje się to w kontekście tego, że kraje te mogą otrzymać łącznie 100 miliardów euro ze specjalnego funduszu infrastruktury i neutralności klimatycznej. W odróżnieniu od rządu federalnego stany nie muszą jednak przestrzegać żadnych wymogów dotyczących dodatkowości środków. Wywołuje to dyskusję wśród ekspertów, m.in. Sebastiana Dulliena z IMK, który krytykuje brak prawa do przyznanych dodatkowych środków.

Istnieje obawa, że ​​bez jasnych zasad przekazane środki mogłyby zostać wykorzystane na stabilizację istniejących struktur, a nie na niezbędne inwestycje. Szczególnie dotknięta jest Brema, uznawana za najsłabszy finansowo kraj związkowy i zmagający się z najwyższym poziomem zadłużenia. W przyszłości Brema będzie mogła zaciągać 140 mln euro nowych pożyczek rocznie oraz 400 mln euro na pomoc restrukturyzacyjną. Pomimo tych uproszczeń wymogi dotyczące wykorzystania nowych funduszy są bardziej rygorystyczne.

Wyzwania w krajach związkowych

Saksonia, od dawna znana z pozytywnego wizerunku budżetu, boryka się z takimi problemami, jak niedobór nauczycieli i zniszczona infrastruktura. Pod rządami premiera Michaela Kretschmera inwestuje się więcej pieniędzy w edukację i bezpieczeństwo, ale kraj nadal wywiera presję oszczędnościową. Istnieje ryzyko, że 100 miliardów euro ze specjalnego funduszu nie posłuży na finansowanie nowych inwestycji, ale zostanie przeznaczone na pokrycie własnych wydatków.

Z drugiej strony Badenia-Wirtembergia ma wysoką zdolność podatkową, lecz boryka się z rosnącymi obciążeniami kadrowymi i inwestycyjnymi. Oczekiwana zmiana stóp procentowych może podwoić obciążenie finansowe do 2029 r., w związku z czym stanowi kolejne wyzwanie. Z wyliczeń IMK wynika, że ​​500 miliardów euro specjalnego funduszu może pokryć jedynie około trzech czwartych faktycznych potrzeb inwestycyjnych.

Szanse i zagrożenia związane z wykorzystaniem funduszy

100 miliardów euro przyznane przez rząd federalny może stanowić zarówno szansę, jak i ryzyko dla trzech krajów związkowych: możliwość przeprowadzenia pilnie potrzebnych inwestycji równoważona jest przez niebezpieczeństwo, że środki nie zostaną wykorzystane w sposób celowy. Różne wyzwania stojące przed państwami związkowymi – od pilnej potrzeby renowacji Bremy, przez problemy strukturalne Saksonii, po presję finansową Badenii-Wirtembergii – ilustrują pilność wykorzystania funduszy w ukierunkowany sposób.

Ustawa Zasadnicza pozwala na tworzenie funduszy specjalnych na określone cele, które nie figurują w budżecie federalnym i dlatego nie podlegają hamulcowi zadłużenia. Według Federalnego Urzędu Kontroli istnieje obecnie 29 funduszy specjalnych o łącznej wartości około 869 miliardów euro. Do najbardziej znanych funduszy specjalnych zaliczają się Koronawirusowy Fundusz Stabilności Gospodarczej oraz Fundusz Klimatu i Transformacji, dzięki którym w latach 2024–2027 na działania proklimatyczne trafi łącznie 211,8 mld euro. Fundusze te finansowane są m.in. z wpływów z europejskiego handlu emisjami i cen emisji CO2.

Dyskusja na temat wykorzystania 100 miliardów euro ze specjalnego funduszu dla państw pozostaje napięta i z pewnością będzie nadal odgrywać centralną rolę w przyszłych debatach politycznych. Czas pokaże, jak poszczególne kraje związkowe wykorzystają nowe możliwości i jakie długoterminowe skutki będzie to miało dla ich sytuacji gospodarczej.