Miliardy dla wojska: czy zbrojenia rzeczywiście rozwiążą kryzys?

Miliardy dla wojska: czy zbrojenia rzeczywiście rozwiążą kryzys?

W obliczu napięć geopolitycznych i toczącej się dyskusji o bezpieczeństwie w Europie rząd federalny planuje ogromne inwestycje w Bundeswehrze. Działania te mają na celu wyprowadzenie niemieckiej gospodarki z recesji i jednocześnie wzmocnienie legitymizacji politycznej. Aby osiągnąć te cele, należy zwiększyć wydatki na bezpieczeństwo i obronę do maksymalnie 5% produktu krajowego brutto. Obecny rozwój sytuacji pokazuje, że rozbudową militarną zajmuje się także wiele innych państw europejskich, zwłaszcza od czasu rosyjskiego ataku na Ukrainę w 2022 roku. [freitag.de] podaje, że inwestycje te mają na celu utworzenie nowych miejsc pracy i pobudzenie wzrostu gospodarczego.

Jednak badanie Toma Krebsa i Patricka Kaczmarczyka z Uniwersytetu w Mannheim wyraża wątpliwości co do skuteczności tych działań. Tzw. mnożnik fiskalny dla inwestycji obronnych wynosi maksymalnie zaledwie 0,5, a prawdopodobnie jest jeszcze niższy. Oznacza to, że społeczeństwo w niewielkim stopniu korzysta z inwestycji w sektorze obronnym, natomiast przemysł obronny mógłby skorzystać z nowych zamówień. Ponadto według badania inwestycje w edukację, infrastrukturę i opiekę nad dziećmi mogą wygenerować znacznie większą wartość dodaną. To jasno pokazuje, że każdego euro przeznaczanego na inwestycje w obronność brakuje w obszarach społecznych i projektach infrastrukturalnych.

Efekty wzrostu i ich ograniczenia

Raport Kiloński, napisany przez Ethana Ilzetzkiego, profesora London School of Economics, podkreśla polityczne implikacje wydatków na obronę. Podkreśla, że ​​zwiększone wydatki na obronność niekoniecznie prowadzą do spadku konsumpcji prywatnej, ale powodzenie rządów w podtrzymywaniu prywatnej działalności gospodarczej zależy od różnych czynników. Jednak rosnące wydatki na wojsko finansowane z wyższych podatków mogą negatywnie wpłynąć na wzrost PKB, zaostrzając debatę na temat finansowania i priorytetów. [ifw-kiel.de] podkreśla, że ​​dla rządów kluczowe może być zaciągnięcie większego zadłużenia w celu sfinansowania tymczasowych dodatkowych wydatków.

Innym ważnym aspektem są skutki uboczne technologii, które mogą wyniknąć z krajowej produkcji broni. Około 80 procent obecnych wydatków na wojsko pochodzi od firm spoza UE, co stwarza zachętę do wzmacniania krajowego przemysłu. Moritz Schularick, prezes IfW Kiel, podkreśla, że ​​rozwój nowych technologii obronnych w Europie może mieć długoterminowe skutki gospodarcze, wykraczające poza krótkoterminowe korzyści fiskalne.

Perspektywy i rekomendacje długoterminowe

Obecna sytuacja wymaga dostosowania europejskiej polityki badań i rozwoju. Z raportu wynika, że ​​USA przeznaczają około 16 procent swoich wydatków wojskowych na badania i rozwój, podczas gdy UE inwestuje zaledwie 4,5 procent. Zwiększenie wydatków na obronę z 2 procent do 3,5 procent PKB będzie kosztować około 300 miliardów euro rocznie, ale mogłoby wygenerować podobną prywatną działalność gospodarczą. Zaleca także, aby wszystkie rządy europejskie zorganizowały i wspólnie finansowały swoje wydatki wojskowe na poziomie UE w celu promowania konkurencji i wiedzy specjalistycznej.

Podsumowując, jasne jest, że podejście rządu federalnego do zwiększania inwestycji w obronność jest mieczem obosiecznym. Z jednej strony mogłoby to stworzyć miejsca pracy i w krótkiej perspektywie wesprzeć wzrost gospodarczy, z drugiej strony badania ostrzegają przed negatywnymi konsekwencjami społeczno-gospodarczymi tej polityki.