UBS hernoemt de naam van meer dan 400 fondsen – wat zit er achter de nieuwe duurzaamheidsnamen

UBS hernoemt de naam van meer dan 400 fondsen – wat zit er achter de nieuwe duurzaamheidsnamen

Op 21 mei 2025 zijn nieuwe eisen van de Europese financiële toezichthouder ESMA voor de naamgeving van ESG-fondsen van kracht geworden. Deze maatregelen moeten zorgen voor meer transparantie en duidelijkheid voor beleggers die geïnteresseerd zijn in duurzame beleggingen. Tegen deze achtergrond hebben veel fondsmaatschappijen hun fondsen een nieuwe naam gegeven, zonder echter hun beleggingsstrategieën substantieel te herzien. De focus ligt vooral op de grootbank UBS, die ongeveer de helft van haar getroffen fondsen heeft hernoemd en daarmee een van de meest actieve spelers is.

Als onderdeel van deze golf van naamsveranderingen werden termen als “duurzaam”, “klimaat” of “ESG” vervangen door zachtere formuleringen zoals “selectie”, “gescreend” of “toegewijd”. Deze nieuwe voorwaarden zijn echter niet onderworpen aan dezelfde wettelijke vereisten en stellen fondsen in staat te blijven investeren in klimaatschadelijke bedrijven. Uit een onderzoek van Finanzwende, Urgewald en Facing Finance blijkt dat 674 fondsen in heel Europa een nieuwe naam hebben gekregen, waarbij 427 van deze fondsen directe fossiele investeringen hebben met een totale waarde van ongeveer 13,7 miljard euro.

Regelgevingsvereisten en hun effecten

De nieuwe ESMA-richtlijnen vereisen dat fondsen met bepaalde duurzaamheidstermen in hun naam fossiele brandstoffenbedrijven uitsluiten en minimaal 80 procent van het fondsvermogen beleggen in overeenstemming met de strategie die in de naam wordt genoemd. Hierin wordt de aanpak beschreven van kapitaalbeheermaatschappijen (KVGen), die ervoor moeten zorgen dat de informatie over hun producten juist en duidelijk is. Dit wordt met name benadrukt in Richtlijn (EU) 2024/927. Alison Schultz van Finanzwende bekritiseert de nieuwe naam echter als ontoereikend omdat deze geen echte verandering inhoudt en het vertrouwen van investeerders schendt.

Wat vooral opvalt is dat UBS tijdens de veranderingen de aanduiding ‘Duurzaam’ heeft verwijderd en nu de naam ‘Watchlist’-fondsen heeft gekregen die voorheen als milieuvriendelijk werden bestempeld. Naast UBS hebben ook andere bedrijven zoals State Street (56%) en Northern Trust (49%) soortgelijke maatregelen genomen. Dit roept zorgen op over de echte motivatie achter deze hernoemingen.

De rol van ESMA en haar richtlijnen

ESMA heeft een mandaat om richtlijnen te ontwikkelen voor fondsnamen die onderscheid maken tussen verschillende termen. De groepen omvatten:

• Transition-, sozial- oder Governance-verwandte Begriffe
• Umwelt- oder Impact-verwandte Begriffe
• Nachhaltigkeit-verwandte Begriffe

Fondsen met ‘Transition’ in hun naam moeten bijvoorbeeld seizoensuitsluitingen in acht nemen op basis van de Climate Transition Benchmark (CTB), terwijl fondsen met ‘Environment’ in hun naam onderworpen zijn aan strikte uitsluitingen van de Paris-Aligned Benchmark (PAB). Uitsluitingen omvatten bedrijven die de UNGC- of OESO-richtlijnen schenden of hoge inkomsten genereren uit fossiele brandstoffen.

Als onderdeel van de nieuwe eisen moet de KVGen aan verschillende voorwaarden voldoen, afhankelijk van de term in de fondsnaam. Bij fondsen met duurzaamheidsconcepten moet minimaal 50 procent van het fondsvolume in duurzame beleggingen worden belegd. Deze regelgeving moet vanaf 21 mei 2025 gelden voor alle bestaande fondsen, tenzij deze eerder worden aangepast aan de nieuwe richtlijnen.

De deadlines zijn duidelijk vastgelegd: de ESMA-richtlijnen zijn op 21 augustus 2024 in alle EU-talen gepubliceerd en BaFin maakte op 1 oktober 2024 bekend de richtlijnen toe te passen. Beleggers moeten zich ervan bewust zijn dat de naam van een fonds een aanzienlijke impact heeft op zijn beleggingsstrategie en -beslissingen.