Zamieranie lasów 2.0: nadchodzi największa w Niemczech kampania ponownego zalesiania!

Zamieranie lasów 2.0: nadchodzi największa w Niemczech kampania ponownego zalesiania!

Niemcy stoją przed ogromnym wyzwaniem: zbliża się największa kampania ponownego zalesiania od czasów drugiej wojny światowej. Konieczność ta wynika z poważnych konsekwencji zmian klimatycznych, które eksperci określają mianem „wymierania lasów 2.0” – sytuacji jeszcze poważniejszej niż w latach 80. XX wieku. Około 525 000 hektarów lasów zostało poważnie uszkodzonych; w szczególności należy ponownie zalesiać drzewostany świerkowe i drzewa liściaste, takie jak buk i dąb. Ponad 80 procent pozostałych drzew wykazuje uszkodzenia, nawet po mokrym roku 2024.

Szczególnie dotknięte są niskie pasma górskie, takie jak Harz i Las Turyński, a także części Nadrenii Północnej-Westfalii i Hesji. Monokultury, które pojawiły się w okresie powojennym, okazują się podatne na szkodniki i skutki zmian klimatycznych. Według badania Instytutu Ekologicznych Badań Ekonomicznych (IÖW) inwestycje w lasy mieszane stabilne klimatycznie mogą przynieść imponujący zwrot z dobrobytu publicznego na poziomie 1100%. Każde euro zainwestowane w ponowne zalesianie może wygenerować wartość dwunastu euro, co odpowiada korzyści społecznej w wysokości około 200 000 euro na hektar.

Aktualne wyzwania i raport szkód

Sytuację dodatkowo komplikują ekstremalne warunki pogodowe, które w ostatnich latach wyrządziły poważne szkody w niemieckich lasach. Do zniszczeń w znacznym stopniu przyczyniły się burze, które miały miejsce jesienią 2017 r., wiosną 2018 r. i 2022 r. oraz wyraźna susza w latach 2018–2020, 2022 i 2023. Te ekstremalne warunki sprzyjały masowemu rozprzestrzenianiu się korników drukarzy i rytowników, co poważnie naruszyło stabilność lasów świerkowych. Szczególną uwagę zwraca się na szkody wyrządzane przez szkodniki wtórne drzewom liściastym, takim jak buk i dąb. W badaniu stanu lasów z 2024 r. stwierdzono, że u 36 proc. drzew nastąpiło znaczne przerzedzenie korony, a tylko 21 proc. drzew uznano za zdrowe.

Kluczową kwestią są także środki finansowe na ponowne zalesianie. Od 2019 r. rządy federalne i stanowe przeznaczyły około 870 mln euro na działania w zakresie ponownego zalesiania, z czego 125 mln euro zaplanowano na sam rok bieżący. Niemniej jednak dotacje często nie wystarczają na pokrycie kosztów sadzenia wynoszących około 17 000 euro na hektar. Prowadzi to do powstawania obszarów nieuprawnych, co w dłuższej perspektywie może prowadzić do wysokiego poziomu szkód dla klimatu i środowiska.

Środki i programy ponownego zalesiania

Aby poprawić sytuację, uruchomiono działającą od 2022 roku inicjatywę klimatyczną „Jutro może nadejść”, w ramach której sfinansowano i posadzono już ponad milion sadzonek – co odpowiada szacunkowej wartości społecznej na ponad 100 mln euro. Ponadto Program Działań na rzecz Ochrony Klimatu Naturalnego (ANK) i program finansowania „Zarządzanie lasami w zakresie adaptacji do klimatu” (KWM) ustanowiły nowe standardy w zrównoważonej gospodarce leśnej.

Wysokie zapotrzebowanie na te programy doprowadziło do wyczerpania funduszy ANK, co stworzyło silną zachętę dla prywatnych i komunalnych właścicieli lasów do wdrażania gospodarki dostosowanej do klimatu. Według aktualnych szacunków ponowne zalesianie ponad 500 000 hektarów obszarów leśnych musi w dalszym ciągu naprawiać szkody ekologiczne i chronić lasy dla przyszłych pokoleń.

Pilnie potrzebny jest kompleksowy plan ponownego zalesiania i odtwarzania, aby ustabilizować stan lasów, które są niezbędne dla ochrony klimatu, różnorodności biologicznej i źródła drewna. Droga do przyszłości przyjaznej dla klimatu wymaga zarówno zaangażowanego wsparcia finansowego, jak i strategicznego podejścia do wyboru odpowiednich gatunków drzew i promowania naturalnego odnowienia.

Więcej informacji na ten temat można znaleźć na stronie fr.de I bmel.de.