UE przygotowuje się do wojny handlowej: cła Trumpa stwarzają nowe ryzyko!

Prezydent USA Donald Trump zapowiedział 2 kwietnia 2025 r. nowe cła na wszystkie kraje, w tym 20 proc. na towary z UE. Decyzja ta pokazuje ciągłą chęć rządu USA do podjęcia środków protekcjonistycznych, które mogłyby mieć bezpośredni wpływ na handel międzynarodowy. UE reaguje na te wydarzenia nowo opracowaną strategią mającą na celu przeciwdziałanie presji gospodarczej.

W grudniu 2023 r. wprowadzono Instrument Przeciwdziałania Przymusowi (ACI), będący dla UE ważnym narzędziem ograniczania handlu z państwami zagrażającymi Europie. Warunkiem stosowania tego instrumentu jest wpływ na handel lub inwestycje. ACI pozwala UE na ograniczenie handlu, szczególnie z USA. Niezbędnym procesem są negocjacje z krajem trzecim, a po sześciu miesiącach bez udanych rozmów UE może podjąć działania wymagające zgody co najmniej połowy państw członkowskich.

Planowane działania i reakcje UE

Możliwe środki, jakie może podjąć UE, obejmują podwyższenie ceł, wykluczenie przedsiębiorstw z zamówień publicznych oraz wstrzymanie lub ograniczenie eksportu i importu. ACI został pierwotnie pomyślany jako odpowiedź na agresywną politykę gospodarczą Chin, a obecnie jest rozważany również jako opcja przeciwko USA. Pomimo groźby zastosowania ACI, nie zostało ono dotychczas wykorzystane, gdyż cła Trumpa mają chronić rynek amerykański. Istnieją jednak oznaki, że UE postrzega te środki jako ingerencję w jej zdolność do podejmowania decyzji gospodarczych. Czas pokaże, czy UE faktycznie użyje ACI przeciwko USA.

W miarę jak UE przygotowuje się na te wyzwania, stało się jasne, że potrzebne są dodatkowe narzędzia pozwalające zaradzić rosnącym napięciom handlowym. UE jest postrzegana jako kluczowy podmiot w handlu światowym, który może tworzyć bogactwo i miejsca pracy. W tym kontekście ACI pomoże następnie zarządzać ograniczeniami handlowymi nałożonymi przez kraje w celu wywarcia nieuczciwego wpływu na politykę UE, jak ma to miejsce w przypadku Litwy, która została ukarana przez Chiny ograniczeniami handlowymi w 2021 r.

Europejskie ustawodawstwo dotyczące ACI zostało przyjęte pomiędzy Parlamentem Europejskim a Radą 6 czerwca 2023 r., a ostateczne zatwierdzenie przez posłów do Parlamentu Europejskiego miało miejsce 3 października 2023 r. Instrument mógłby w ostateczności pozwolić UE na wprowadzenie środków zaradczych, w tym ograniczeń w handlu i inwestycjach, i ostatecznie przyczynić się do rozwiązania konfliktu w drodze negocjacji, np. – poinformował Parlament Europejski.