Χρήματα πολιτών: Σχεδόν 50% ξένοι – πραγματικότητα ή μύθος της αιώρας;

Χρήματα πολιτών: Σχεδόν 50% ξένοι – πραγματικότητα ή μύθος της αιώρας;

Το θέμα του επιδόματος του πολίτη βρίσκεται επί του παρόντος στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης, ιδιαίτερα σε σχέση με τον υψηλό αριθμό αλλοδαπών δικαιούχων παροχών. Σχεδόν οι μισοί από τους 5,7 εκατομμύρια πολίτες δικαιούχους επιδομάτων στη Γερμανία, ή πιο συγκεκριμένα 2,7 εκατομμύρια, έχουν ξένο διαβατήριο. Ο αριθμός αυτός έχει αυξηθεί σημαντικά σε σύγκριση με το 2021, όταν περίπου 2 εκατομμύρια αλλοδαποί έλαβαν επιδόματα Hartz IV. Ειδικότερα, ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας οδηγεί σε αύξηση του αριθμού των αλλοδαπών αποδεκτών επιδόματος πολίτη, καθώς οι Ουκρανοί πρόσφυγες μπορούν να υποβάλουν αίτηση για επίδομα πολίτη χωρίς προηγουμένως να χρειαστεί να περάσουν από τη διαδικασία ασύλου. Αυτό είναι άμεσο αποτέλεσμα της κατάστασης που οδήγησε πάνω από 1 εκατομμύριο ανθρώπους να εγκαταλείψουν την Ουκρανία στη Γερμανία από την αρχή του πολέμου, το 65% των οποίων λαμβάνει επίδομα πολιτών CitizensMoney.org.

Σε αυτό το πλαίσιο, το Ίδρυμα Hans Böckler επέκρινε τη γενική αντίληψη ότι τα χρήματα των πολιτών είναι κυρίως μια «κοινωνική αιώρα» για τους αλλοδαπούς. Η ίδια τονίζει ότι μόνο το 4% των δικαιούχων επιδομάτων πολιτών λαμβάνουν επιδόματα άδικα. Οι αλλοδαποί δικαιούνται επίδομα ιθαγένειας μόνο εάν πληρούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις, όπως κατάγονται από χώρα της ΕΕ ή τον ΕΟΧ και έχουν προηγουμένως απασχοληθεί. Οι αιτούντες άσυλο λαμβάνουν προσωρινά χαμηλότερα επιδόματα, αλλά αυτά μπορεί να αλλάξουν με την πάροδο του χρόνου.

Μερίδιο αλλοδαπών δικαιούχων οφέλους του πολίτη

Τα νούμερα είναι ανησυχητικά: περίπου το 41,6% των ατόμων από χώρες ασύλου είναι σήμερα εγγεγραμμένοι ως άνεργοι, το ποσοστό μεταξύ των Ουκρανών προσφύγων είναι 31,7%. Αυτό δείχνει τις προκλήσεις που συνδέονται με την ένταξη των προσφύγων. Εμπόδια όπως η αναγνώριση των προσόντων, η συμβατότητα της εργασίας και της παιδικής μέριμνας, καθώς και οι γλωσσικοί φραγμοί είναι βασικοί παράγοντες που δυσχεραίνουν την ένταξη στην αγορά εργασίας. Η Γερμανία ακολουθεί μια προσέγγιση «πρώτα η γλώσσα», η οποία καθιστά δύσκολη την γρήγορη έναρξη της εργασίας. Εν μέσω αυτών των δυσκολιών, οι αλλοδαποί αποδέκτες επιδομάτων ιθαγένειας είναι λιγότερο πιθανό να λάβουν κυρώσεις: μόνο το 0,5% των 1,9 εκατομμυρίων απασχολήσιμων δικαιούχων ήταν υπό κυρώσεις τον Φεβρουάριο του 2025.

Το 2023, περίπου 2,6 εκατομμύρια αλλοδαποί και 2,9 εκατομμύρια Γερμανοί έλαβαν επίδομα πολιτών. Αυτό αντιπροσωπεύει αύξηση 100.000 ξένων δικαιούχων επιδομάτων σε σύγκριση με τις αρχές του 2023. Η κριτική στη γερμανική μεταναστευτική πολιτική γίνεται ολοένα και πιο έντονη. Πολιτικοί παράγοντες όπως η Sahra Wagenknecht ζητούν μεταρρυθμίσεις και περικοπές στα επιδόματα των πολιτών. Υποστηρίζει ότι η πρόσβαση των μεταναστών στις κοινωνικές υπηρεσίες θα πρέπει να περιοριστεί προκειμένου να αντιμετωπιστούν καλύτερα οι προκλήσεις της ένταξης. Ωστόσο, αυτό αντιμετωπίζεται με αντίφαση από τους επιστήμονες που τονίζουν τις επιτυχίες των τρεχουσών πρακτικών ένταξης.

Οικονομικές αβεβαιότητες και πολιτικές αντιδράσεις

Περίπου 800.000 δικαιούχοι επιδομάτων πολιτών λαμβάνουν συμπληρωματικά επιδόματα επειδή το εισόδημά τους από την εργασία δεν επαρκεί. Ειδικότερα, η δήλωση του καγκελαρίου Όλαφ Σολτς ότι υπάρχουν 266.000 Ουκρανοί πρόσφυγες με δουλειά στη Γερμανία καθιστά σαφές ότι παρ' όλες τις προκλήσεις, γίνονται θετικά βήματα. Ο Enzo Weber από το IAB επισημαίνει ότι οι στοχευμένες προσφορές γλώσσας και προσόντων είναι επιτυχημένες και συμβάλλουν στην ενοποίηση.

Οι διαμάχες γύρω από τα χρήματα των πολιτών και τον αντίκτυπό τους στη μεταναστευτική πολιτική δεν έχουν τελειώσει. Με τις συνεχιζόμενες συζητήσεις για την ένταξη, την αγορά εργασίας και τα κοινωνικά οφέλη, μένει να δούμε πώς θα εξελιχθούν τα μέτρα πολιτικής στο μέλλον. Τα χρήματα των πολιτών, ο διάδοχος του Hartz IV, θα είναι σίγουρα κεντρικό μέρος αυτής της συζήτησης τους επόμενους μήνες και χρόνια.