Gospodarka Rosji na krawędzi: nadchodzi recesja, Putin pod presją!

Gospodarka Rosji na krawędzi: nadchodzi recesja, Putin pod presją!

Gospodarka Rosji stoi w obliczu krytycznego punktu zwrotnego, jak ostrzegał minister gospodarki Maksym Reszetnikow na Międzynarodowym Forum Ekonomicznym w Petersburgu. W swoim przemówieniu podkreślił, że obecna sytuacja gospodarcza wykazuje wyraźne spowolnienie, a przedsiębiorcy są na skraju recesji. Do tego dochodzą wysokie stopy procentowe, które sprawiają, że inwestycje stają się coraz bardziej nieatrakcyjne. Według Reshetnikova inwestycje w trzecim i czwartym kwartale mogą być poniżej poziomu z poprzedniego roku. Wezwał rosyjski bank centralny do większego wsparcia gospodarki.

W swoim przemówieniu 20 czerwca Władimir Putin mówił także o sytuacji rosyjskiej gospodarki i wyzwaniach, jakie obecnie przed nią stoją. Szefowa Banku Centralnego Elvira Nabiullina uzasadniała jednak politykę pieniężną i zwróciła uwagę, że gospodarka rozwija się pomimo sankcji, co wynika głównie z programów wypierania importu i istniejących rezerw kapitałowych. Choć w październiku 2024 r. bank centralny podniósł główną stopę procentową do 21 proc., niedawno obniżył ją do 20 proc., aby przeciwdziałać nadciągającej recesji.

Wpływ sankcji

Po rozpoczęciu konfliktu na Ukrainie gospodarka rosyjska początkowo pozostawała stosunkowo stabilna, szczególnie ze względu na przejście na produkcję wojenną. Podczas gdy przemysł obronny odnotował znaczny wzrost produkcji amunicji i broni, sektory cywilne borykają się z wysokimi kosztami, niedoborami kadrowymi i zaległościami technicznymi, które dodatkowo pogłębiają sankcje międzynarodowe. Sektor budowlany i nieruchomości, a także przemysł motoryzacyjny ucierpiały, ponieważ wiele zachodnich firm i dostawców opuściło rosyjski rynek.

Nie można pominąć wpływu polityki wojskowej na gospodarkę. Oczekuje się, że wydatki Rosji na wojsko wzrosną w 2025 r. o 25 proc. do 13,5 bln rubli. Wydatki te stanowią obecnie 7–8 proc. produktu krajowego brutto, co stanowi rekord w historii poradzieckiej. Pomimo zmniejszonego wzrostu dochodów publicznych z eksportu energii, wysoki popyt rządowy powoduje tak zwany boom wojenny w niektórych sektorach gospodarki. Jednak sytuacja ta przełożyła się także na znaczny wzrost inflacji, która w październiku 2024 r. odnotowała 9,7 proc.

Wyzwania przyszłości

Jednocześnie rosyjska gospodarka cierpi na dotkliwy niedobór siły roboczej. Chociaż bezrobocie jest stosunkowo niskie i wynosi 2,4 procent, wiele stanowisk pozostaje nieobsadzonych. Od 2023 r. w przemyśle obronnym utworzono około 520 tys. nowych miejsc pracy. Produkcja w tym sektorze rośnie jednak wolniej, ponieważ braki wykwalifikowanych pracowników i zachodnie sankcje utrudniają otwieranie nowych zakładów. W rezultacie Rosja w coraz większym stopniu importuje broń z takich krajów jak Iran i Korea Północna, ponieważ własna produkcja nie jest wystarczająca.

Prognozy wzrostu gospodarczego na rok 2025 szacuje się na skromne 0,5–1,5 procent, co stanowi znaczące odchylenie od poprzednich prognoz. Planowane są podwyżki podatków dla osób o wysokich dochodach i firm, które odciążą kasę państwa, natomiast wydatki socjalne spadają w związku ze spadkiem liczby emerytów i rencistów. Kluczowym wyzwaniem pozostaje zrównoważenie potrzeb wojskowych i tak potrzebnej stabilności gospodarczej, podczas gdy presja ze strony sankcji zewnętrznych i problemów wewnętrznych stale rośnie.

Gospodarka rosyjska znajduje się zatem w punkcie krytycznym, na którego rozwój decydujący wpływ mają zarówno czynniki wewnętrzne, jak i zewnętrzne. To, jak Rosja zareaguje na ten punkt zwrotny, będzie miało ogromne znaczenie w nadchodzących latach.

fr.de informuje, że obecna sytuacja stwarza znaczne ryzyko.

swp-berlin.org zawiera także analizę długoterminowych konsekwencji strategii militarnej i gospodarczej Rosji.