De Russische economie stort in onder sancties: Poetins raadsel van de waarheid

De Russische economie stort in onder sancties: Poetins raadsel van de waarheid

De Russische economie staat momenteel onder enorme druk, vooral sinds het begin van de oorlog in Oekraïne. Terwijl president Vladimir Poetin de wereld probeert te vertellen dat de Russische economie stabiel en veerkrachtig is, schetsen de werkelijke cijfers een zorgwekkend beeld. Volgens een rapport van het Stockholm Institute of Transition Economics (SITE) is de situatie van de Russische economie veel kritieker dan de regering voorstelt. Sinds het begin van de oorlog hebben Europese staten uitgebreide sancties opgelegd die erop gericht zijn de Russische economische basis te verzwakken en de druk op het Kremlin te vergroten. In totaal heeft de EU zestien sanctiepakketten aangenomen, en een zeventiende pakket is al in voorbereiding om ervoor te zorgen dat Rusland geen winst blijft maken uit de energie-export.

De sancties zijn vooral gericht tegen de belangrijkste bronnen van inkomsten van Rusland: de export van olie, gas en steenkool. Deze maatregelen lijken echter niet zo effectief te zijn als verwacht, aangezien Rusland ondanks het embargo energiebronnen blijft verkopen – vooral aan landen als China en India. Een aanzienlijk deel van de Russische olie komt Europa binnen via buitenlandse tankers, wat wijst op een schaduwvloot. Vorig jaar realiseerde Rusland ook een recordverkoop van vloeibaar aardgas (LNG) aan de EU, wat de staatskas nog eens acht miljard euro opleverde. De geplande importverboden voor LNG zullen echter pas in 2027 van kracht worden, wat momenteel ten goede komt aan de Russische economie.

Economische stabiliteit of illusie?

Ondanks de economische groei op de korte termijn van zo'n drie procent blijft de welvaart van de Russische bevolking stagneren. De stijging van het bruto binnenlands product staat niet gelijk aan een betere levenskwaliteit. Integendeel, de overheidsuitgaven aan sociale terreinen, onderwijs en gezondheidszorg dalen, terwijl de financiering voor het leger en de oorlogsuitgaven toeneemt. Torbjørn Becker van SITE heeft ontdekt dat de feitelijke begrotingstekorten van Rusland waarschijnlijk twee keer zo hoog zijn als de officieel gerapporteerde twee procent van het bruto binnenlands product (bbp).

Analisten waarschuwen ook voor structurele zwakheden in de Russische economie die wijzen op problemen op de lange termijn. Het hoge inflatiecijfer, dat officieel 9-10 procent bedraagt, wordt door deskundigen als onbetrouwbaar beschouwd. In januari 2025 bedroeg de inflatie al 9,9 procent, wat aanleiding gaf tot grote zorgen. De financiële sancties hebben het voor Rusland moeilijker gemaakt om op de internationale financiële markt te lenen, waardoor de prijzen verder zijn gestegen en de toch al gespannen economische situatie is verergerd.

Effecten van internationaal isolement

Internationale isolatie en strenge financiële sancties zorgen ervoor dat de Russische economie niet alleen innovatie verliest, maar ook moeite heeft om gekwalificeerde arbeidskrachten te vinden. Tekorten aan elektronische componenten en software zijn aan de orde van de dag, terwijl bedrijven onder grote druk staan ​​als gevolg van de oorlogseconomie. De economische focus van Rusland ligt sterk op de oorlog in Oekraïne en de daarmee samenhangende staatsinvesteringen in defensie. Deze investeringen zijn echter niet duurzaam en zijn in belangrijke mate afhankelijk van de voortgang van de oorlog.

Het besluit in Istanbul, waar cruciale discussies over mogelijke vredesonderhandelingen plaatsvinden, zou een sprankje hoop kunnen brengen. De Europese Commissie heeft ook aangegeven dat zij de mogelijkheden van het Kremlin om de oorlog in Oekraïne voort te zetten verder wil beperken. De geplande onderhandelingen van Trump met Poetin over een staakt-het-vuren zouden echter de eerdere sanctiestrategie kunnen ondermijnen en de internationale inspanningen om de Russische invloed in de regio te verminderen in gevaar kunnen brengen.