Vijf jaar na OXI: lessen uit de Griekse bezuinigingsstrijd

Vijf jaar na OXI: lessen uit de Griekse bezuinigingsstrijd

Op 5 juli 2015 stemde ruim 60% van de Griekse bevolking in een referendum tegen het bezuinigingsbeleid van de EU en de eurozone. Deze gebeurtenis was niet zomaar een verkiezing, maar een duidelijke uitdrukking van het verlangen naar zelfbeschikking en een nieuw economisch beleid. Het Griekse politieke landschap wordt sinds 2011 gekenmerkt door grote mobilisaties en de opkomst van linkse partijen die de wapens hebben geheven tegen de lasten van de economische crisis.

De economische crisis die in 2008 begon, werd veroorzaakt door het uiteenspatten van een vastgoedzeepbel in de VS en resulteerde in enorme wanbetalingen op leningen. Griekenland werd bijzonder zwaar getroffen omdat de conservatieve regering in 2009 gemanipuleerde begrotingscijfers presenteerde. Om insolventie te voorkomen, heeft Griekenland in 2010 hulpleningen aangevraagd bij het IMF en de EU, hoewel deze gebonden waren aan strenge bezuinigingseisen. De trojka, bestaande uit het IMF, de ECB en de Europese Commissie, heeft de implementatie van deze vereisten nauwkeurig onderzocht.

De weg naar stemmen

Tegelijkertijd stortte de Griekse economie met ruim 25% in. Meer dan 50% van de jongeren was werkloos en een derde van de bevolking leefde onder de armoedegrens. Dit leidde tot massale protesten en de opkomst van sociale bewegingen geïnspireerd door soortgelijke bewegingen in Spanje. In 2015 kwam SYRIZA, een kleine linkse partij, met 36% van de stemmen naar voren als de sterkste politieke kracht en vormde een coalitie met de anti-bezuinigingspartij ANEL.

Onder leiding van premier Alexis Tsipras werd een referendum aangekondigd om de goedkeuring van het bezuinigingsbeleid van de eurozone te controleren. Op 5 juli 2015 stemde 61% van de kiezers “Nee” (OXI) tegen de bezuinigingsmaatregelen. Dit duidelijke mandaat voor een breuk met de bezuinigingen deed echter twijfel rijzen over de vastberadenheid van Tsipras, slechts drie dagen later, toen hij nieuwe hulpleningen aanvroeg. Op 13 juli 2015 ondertekende de Griekse regering een nieuw memorandum met nog strengere maatregelen.

De gevolgen en reflecties

De politieke leiding kreeg de schuld van deze capitulatie, en niet de gemobiliseerde bevolking. Ondanks de hoge verwachtingen die aan SYRIZA werden gesteld, slaagde de partij er niet in de beloofde veranderingen tot stand te brengen. Tsipras zei dat hij er geen spijt van had dat hij het referendum had georganiseerd, omdat het belangrijk was voor de waardigheid en het gevoel van het Griekse volk. Hij omschreef deze periode als historisch en erkende de angst van de eurozone om een ​​domino-effect te riskeren dat andere landen met schulden zou kunnen inspireren. De nieuwe minister van Financiën, Euclid Tsakalotos, ondertekende twee weken na zijn aantreden de strenge bezuinigingsmaatregelen van de Trojka, waaronder pensioenverlagingen, belastingverhogingen en privatiseringen.

Tegenwoordig wordt Griekenland beschreven als een model van economisch succes, maar met de op twee na laagste lonen in de EU en een bbp dat zeventien jaar na de crisis het niveau van 2008 nog niet heeft bereikt, roept de Griekse ervaring essentiële vragen op over de rol van de EU en de mogelijkheden van linkse overheidsprojecten. Brexit 2016 bracht ook een politieke verschuiving in Europa aan het licht, waarbij rechtse krachten steeds meer invloed winnen, terwijl links blijft worstelen om solidariteit en effectieve strategieën te ontwikkelen.

Bezoek voor meer informatie Jacobijn En Politiek.