Szwajcaria i UE: Nowe umowy stanowią wyzwanie dla firm!

Szwajcaria i UE: Nowe umowy stanowią wyzwanie dla firm!

Wraz z wejściem w życie 20 grudnia 2024 r. nowego pakietu umów między UE a Szwajcarią stosunki dwustronne znajdują się w decydującym punkcie zwrotnym. Celem tej umowy jest stworzenie jasnych i stabilnych ram prawnych dla przedsiębiorstw i obywateli obu stron. Nacisk położony jest na dziesięć zmodernizowanych i nowych umów w różnych obszarach, takich jak swoboda przemieszczania się, transport lotniczy i lądowy oraz rynek energii elektrycznej.

Centralnym elementem pakietu jest obowiązkowy dynamiczny transfer prawny. Oznacza to, że Szwajcaria będzie musiała przyjąć przyszłe prawo UE, ale bez wpływu na konstrukcję tych przepisów. W przypadku odmowy adopcji prawnej UE może podjąć środki kompensacyjne, co podkreśla potrzebę jasnych warunków ramowych i negocjacji.

Regulacja pomocy publicznej

Szczególnie krytyczny aspekt nowej umowy dotyczy pomocy publicznej. Głośny aargauerzeitung.ch Pomoc publiczna jest powszechnym instrumentem polityki gospodarczej. Pomoce te mogą jednak zakłócać rynek, dlatego podlegają rygorystycznym regulacjom w UE. Umowa przewiduje, że Szwajcaria musi wprowadzić istniejące regulacje pomocowe w innych obszarach.

Aby zagwarantować przestrzeganie tych przepisów, Szwajcaria będzie musiała ustanowić system kontroli. Zapewnia to przejrzyste monitorowanie pomocy państwa i pomaga uniknąć zakłóceń konkurencji.

Szczegóły pakietu umowy

Porozumienie zawiera m.in. ważne regulacje dotyczące swobodnego przemieszczania się, które uzupełnia dostosowana wersja Dyrektywy Obywatelskiej Unii. Obywatele Unii mogą otrzymać przedłużone prawo pobytu w Szwajcarii. Istnieją jednak również klauzule ochronne, które dopuszczają ograniczenia imigracji w przypadku problemów ekonomicznych.

Ponadto obie strony muszą zgodzić się na różne wyjątki i warunki. Należą do nich prawo stałego pobytu po pięciu latach, które dotyczy wyłącznie osób zatrudnionych, a także rozszerzony obowiązek meldunkowy w przypadku osób prowadzących działalność na własny rachunek. Istnieją również przepisy dotyczące równego traktowania studentów z UE i Szwajcarii w zakresie czesnego.

Inne kluczowe aspekty pakietu dotyczą udziału Szwajcarii w programach unijnych od 2025 r., wkładów finansowych do UE oraz wzajemnego uznawania certyfikatów produktów w wielu sektorach. Należy także wdrożyć mechanizmy przeciwdziałania zagrożeniom zdrowia, wzmacniając współpracę transgraniczną w ochronie zdrowia.

Perspektywy kolejnych kroków

Treść umowy zostanie wyjaśniona w nadchodzących miesiącach, zanim umowa zostanie przedstawiona szwajcarskiemu parlamentowi na początku 2026 r. Jednak porozumienie w sprawie programów unijnych powinno zostać zawarte jesienią 2025 r. Na 2027 r. zaplanowano referendum, które zapewni udział społeczeństwa w tych kluczowych relacjach.

UE pozostaje najważniejszym partnerem handlowym Szwajcarii, a sam kraj jest czwartym najważniejszym kierunkiem eksportu towarów z UE. W 2023 r. Austria wyeksportowała do Szwajcarii towary o wartości prawie 10 miliardów euro, co podkreśliło powiązania gospodarcze między obydwoma regionami. W tym kontekście nowe porozumienie będzie miało ogromne znaczenie dla obu stron.