Beierse gemeenten op de rand van financiële afgrond: miljardentekort dreigt!

Beierse gemeenten op de rand van financiële afgrond: miljardentekort dreigt!

De financiële situatie van de Beierse steden en gemeenten is de afgelopen jaren aanzienlijk verslechterd. Uit de huidige berichten blijkt dat de gemeentelijke begrotingen in 2023 een tekort kenden van 2,3 miljard euro, dat zal oplopen tot 5,3 miljard euro in 2024. Vooral het tekort in de eerste helft van 2025, dat nu al 4,6 miljard euro bedraagt, is zorgwekkend. Markus Pannermayr, voorzitter van de Beierse Stedenvereniging (CSU), maakt duidelijk dat de situatie steeds dramatischer wordt en waarschuwt voor een ononderbroken neerwaartse trend. De hoge uitgaven aan personeel en sociale voorzieningen dragen bij aan de structurele onevenwichtigheid in de gemeenten, wat ook wordt herhaald in rapporten van n-tv wordt gemarkeerd.

Het ‘Municipal Finance Report’ van de Bertelsmann Stichting noemt dalende belastinginkomsten als gevolg van een zwakke economie als hoofdoorzaak van het tekort, dat bijna is verdubbeld ten opzichte van 2023. Van 2011 tot 2022 hebben de gemeenten grote overschotten kunnen realiseren, alhoewel deze vanaf 2020 gebaseerd waren op bijzondere effecten. De personeelsuitgaven zijn de afgelopen tien jaar met 80% gestegen, gedreven door de banengroei en hoge collectieve arbeidsovereenkomsten. In 2024 wordt een tekort van ruim 5 miljard euro verwacht, het grootste in de geschiedenis van de Beierse gemeenten, meldt Beierse staatskrant.

Eisen van de gemeenten

Gezien deze kritieke financiële situatie roepen de gemeenten op tot een sterke gemeentelijke financiële verevening voor 2026. Pannermayr roept op tot verlichting voor de stadsdelen en een aanzienlijke verhoging van de sleutelallocaties. Als er geen maatregelen worden genomen, bestaat de vrees voor een stijging van de noodbudgetten in steden en dorpen. Er wordt ook verwezen naar de onderhandelingen met de deelstaatregering, die naar verwachting in de laatste week van oktober zullen plaatsvinden.

Minister van Financiën Albert Füracker benadrukt de lasten van de sociale uitgaven, vooral op het gebied van migratie. Zijn eis aan de federale overheid om de kosten meer te delen is duidelijk: de Vrijstaat heeft de afgelopen jaren ruim 22 miljard euro aan de gemeenten betaald, wat goed is voor 30% van de staatsbegroting. Adequate federale steun is daarom essentieel om de financiële druk op gemeenten te verminderen.

De financiële toekomst van gemeenten

Gezien de stijgende uitgaven en dalende inkomsten loopt het financiële handelingsvermogen van de Beierse gemeenten een groot risico. De uitgaven van steden, wijken en gemeenten stegen met 9,2 procent, terwijl de inkomsten slechts met 5 procent stegen. Dit leidt tot een tekort per inwoner van 396 euro, wat boven het landelijk gemiddelde van 321 euro ligt.

Ondanks de financiële uitdagingen blijven de investeringen in gemeentelijke infrastructuur hoog. In 2024 wordt een recordinvestering van ruim 12 miljard euro verwacht, waarbij het investeringspercentage 23,1 procent bedraagt. Als Beieren het gemiddelde investeringspercentage van de westelijke staten van 15,5 procent zou hebben, zou het tekort ongeveer 100 euro per inwoner bedragen. De Bertelsmann Stichting benadrukt ook de noodzaak van staatshervormingen om het financiële handelingsvermogen van gemeenten te waarborgen.